Vu Entscheidiga

An Entscheid z traffa, gheert gwiss net zu da Sàcha, wàn i am liabschta màcha. Dàs fààt epa scho bim Ggafee am Morgat à. Zeerscht an Gschwinta vor as mim Hund üss odr liabr drnàà in Rüuwa eina? Guat, d sab ischt jatz valicht net ds beschta Beischpill – wil Ggafee geit bi miar jo àlbig. Vorhar und drnàà – und au zwischatdri und derwiila.

Abar suss tuan i mi scho achlei schwaar. As git eifàch z vill Entscheidiga, wà ma fella muass – jeda Tàgg. Und dà teech i jatz net unbedingt an wàss sel i chocha oder àlegga. Odar sel i jatz àb am Baum ààpareppla odar gràt an Sàtz obanààp tüuwa? Asa Techtarli sinds asoo Entscheidiga gsi wia – lengi odar churzi Hààri? Wil àpp ischt de àpp – dàà gits de kei zrugg.

I meina jatz aber mee dia Entscheidiga, wà an greessari Beditig heint: Wàss sell ma pruaflich màcha? Leerar odr gglii liabar Làndschàftsgartnar? Ma het jo vu beedam nu kei Àànig. Jatza in ds Üsslànd gàà odar gglii nu achlei zuawààrta und Ràppa vardiana?

Bi da propi wichtiga Sàcha, chàn i mi varuggt üüfriba. Ich schriba de àlls uf an Darfir- und Darwider-Liischta. Aber meischtans hets de dart gweenli uf jedara Sita gglii vill drüff. De chàn i widar heera und schi afort tüuwa. Drnàà fraag i daheima dr Mà odar dr Bap. Aber meischtans pàssant miar de ina Ideea au net. De bin i widar ggli wit wia am Àfàng – han mi aber drzua hara au nu wààlwiisch ubar da Bap odar da Mà üüfgregt.

Entscheidiga vu àndarna Lit – darta bin i stàrch. Wirggli. I weiss nu voras miar d Koleega fartig varzellt heint, wàss ds Probleem ischt und wels dia richtig Entscheidig waari. Valicht han i ds sab jo vu miim Mà oder vum Bap? Aber dàss ischt eba au net ds Ggliicha. Ma chàn darta objektiiv si und ischt net subjektiiv – wia bi eim salber. Natiirli – und dàà muass ma au üüfrichtig si – as het fir eim salbar meischtans jo au kei Üsswirkiga. Und wenn ma fiif Minüta speetar an àndari Meinig het – spillts kei Rolla. Ma git jo schliassli kei Garantija.

Bi da Chind heissts au àlbig, ma seli schi salbar là entscheida. Ds sab gheeri zum Groosscho. Abar i margga de, wian i na ggliich zum Voorüss scho saga, wàss passiart, wenn sch diz oder ans màchant. Faltschi Entscheidiga traffan sch de gwiss nu gnuag, bisch Groossi sind. De tarf doch d Mamma jatz gwiss nu achlei ds Müül dri ha …

«Ubar an Entscheid schlààffa», wia dr Volksmund seit, ischt au niit. Wenns nauwis Wichtigs ischt, chàn i naamli blooss schlààffa. Alawiil teech i: Sel i? Odar sel i net? Im Zwiifalsfàll màch i s jatza wia frianer ufam Baum: Eifàch an Sàtz ààpa na. Wema dunna ischt, markt ma de gràt, obs gschiid gsi ischt odar dr Fuass obanànd.

Meischtans rüuwt eim im Laba sowieso mee dàss, wàà ma net gmàcht het, àls dàss, wàà ma gmàcht het. Und de gits jo au nu dr Sàtz: Gschiid isch as net gsi – abar schee!

Leonie Barandun-Alig (36) ist verheiratet und Mutter zweier (Vor)-Schulkinder. Sie ist im Vorstand der Walservereinigung Graubünden sowie der Internationalen Vereinigung für Walsertum. Obwohl Entscheidungen nicht so ihr Ding sind, konnte sie sich für einen Mann entscheiden. Eine ihrer besten, wie sie findet.

Wörterliste

traffa – treffen

Ggafee – Kaffee

Rüuwa – Ruhe

derwiila – währenddessen

achlei schwaar – etwas schwer

jeda Tàgg – jeden Tag

ààpareppla – hinunterklettern

propi – wirklich, sehr

Hààri – Haare

app isch de app – weg ist dann weg

üüfriba – sich schwer tun, quälen

gweenli – meistens

Bap – Vater

wààlwiisch – wahlweise

voras – bevor

diz oder ans – dies oder jenes

ds Müül dri ha – sich einmischen

rüuwt – reuen, bereuen

schee – schön

Unterstützt von der Walservereinigung Graubünden